Wetswijziging: nieuwe regels voor het invorderen van consumentenschulden

Enkele weken geleden is een nieuwe wet aangenomen die de regels met betrekking tot de invordering van onbetaalde schulden door consumenten bij ondernemingen heeft gewijzigd. Deze wetswijziging is ingevoerd om de consument te beschermen, aangezien deze vaak als economisch zwakker en juridisch minder ervaren wordt beschouwd dan professionele ondernemingen. Ondernemingen hadden voorheen te veel vrijheid bij het vaststellen van schadevergoedingen in geval van wanbetaling.

De nieuwe wet is van kracht geworden op 1 september 2023 voor nieuwe overeenkomsten, en zal op 1 december 2023 ook van toepassing zijn op alle bestaande overeenkomsten.

In deze blog overlopen we de belangrijkste punten van de wetswijziging.

Wat is een consument?

Een consument wordt gedefinieerd als een natuurlijke persoon die handelt voor doeleinden die buiten zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit vallen. De oude regels blijven van toepassing op niet-consumenten.

Belangrijke punten bij wanbetaling

Verplichte kosteloze aanmaning

Voordat interesten of forfaitaire schadevergoedingen kunnen worden geëist, moet er eerst een verplichte kosteloze aanmaning worden verzonden. Deze aanmaning kan zowel per e-mail als per post worden verstuurd en moet de volgende verplichte vermeldingen bevatten:

·       Het openstaande saldo en het bedrag van de schadevergoeding die zal worden geëist als de betaling niet binnen veertien kalenderdagen wordt ontvangen.

·       De naam of benaming en het ondernemingsnummer van de schuldeisende onderneming.

·       Een beschrijving van het product dat de schuld heeft doen ontstaan, evenals de vervaldatum van de schuld.

·       De termijn waarbinnen de schuld moet worden terugbetaald voordat er kosten, interesten of vergoedingen kunnen worden gevorderd.

Opmerking: extra herinneringen na de eerste aanmaning kunnen in rekening worden gebracht, maar de kosten mogen niet hoger zijn dan 7,50 euro, vermeerderd met de geldende portokosten.

Verplichte respijttermijn

Er geldt een verplichte respijttermijn van 14 dagen waarin de consument zijn schuld kan voldoen zonder dat interesten of forfaitaire schadevergoedingen verschuldigd zijn. De termijn begint te lopen op de derde dag na verzending, zowel per post als per e-mail. Als de consument binnen deze termijn betaalt, zijn er geen verwijlsinteresten of forfaitaire schadevergoeding verschuldigd.

Let op: als jouw factuur pas na 30 dagen betaalbaar is, kunnen interesten en/of een schadevergoeding pas ten vroegste na 45 dagen worden gevorderd (indien je onmiddellijk de eerste aanmaning verstuurt).

Beperking van interesten

Interesten mogen niet hoger zijn dan de wettelijke rentevoet zoals bepaald door de wet inzake betalingsachterstand bij handelstransacties. Voor het eerste semester van 2023 bedraagt deze rentevoet 10,5%. Er is een uitzondering voor KMO’s, waarbij rente pas opeisbaar is als de consument zijn schuld niet tijdens de respijttermijn voldoet.

Beperking van forfaitaire schadevergoeding

Forfaitaire schadevergoedingen moeten uitdrukkelijk worden overeengekomen met betrekking tot consumenten en mogen niet hoger zijn dan:

·       20 euro als het openstaande saldo lager is dan of gelijk is aan 150 euro.

·       30 euro, vermeerderd met 10% van het openstaande bedrag tussen 150,01 en 500 euro als het openstaande saldo tussen 150,01 en 500 euro ligt.

·       65 euro, vermeerderd met 5% van het openstaande bedrag boven 500 euro, met een maximum van 2000 euro als het openstaande saldo hoger is dan 500 euro.

Verboden praktijken

Het is ten strengste verboden om interesten en forfaitaire schadevergoedingen te innen op basis van clausules die niet voldoen aan deze nieuwe wetgeving en/of zonder naleving van de verplichte eerste aanmaning en respijttermijn. Er zijn wettelijke sancties voorzien die door de rechter kunnen worden opgelegd, zoals de verplichte terugbetaling van onterecht ingevorderde bedragen, inclusief het oorspronkelijke bedrag, aan de consument, evenals geldboetes.

Oplossingen

Om aan deze nieuwe wetgeving te voldoen, zijn er verschillende oplossingen beschikbaar:

  • Het verzenden van een eerste kosteloze aanmaning en het naleven van de respijttermijn voor consumenten.
  • Gebruikmaking van nieuwe documenten met de benodigde clausules (instaclause) voor nieuwe overeenkomsten.
  • Aanpassing van interestvoeten en schadevergoedingen in bestaande documenten of het niet meer gebruiken van clausules die niet aan de nieuwe wetgeving voldoen.

Inwerkingtreding

De nieuwe regelgeving is van kracht geworden op 1 september 2023 voor nieuwe overeenkomsten die vanaf die datum zijn gesloten, en zal op 1 december 2023 ook van toepassing zijn op alle andere bestaande overeenkomsten.

Wat kun je nu doen?

1.      Pragmatische aanpak: in bestaande overeenkomsten met consumenten zijn de clausules met betrekking tot interesten en schadevergoeding bij betalingsachterstand nietig en niet toepasbaar. Het is raadzaam om deze clausules te herzien en aan te passen om aan de nieuwe wetgeving te voldoen.

2.     Addendum toevoegen: als je ervoor wilt zorgen dat verhoogde interesten en een bepaalde forfaitaire schadevergoeding nog steeds mogelijk zijn in de toekomst, kun je een aanvullende overeenkomst toevoegen aan lopende overeenkomsten. Deze overeenkomst moet worden opgesteld en ondertekend door alle betrokken partijen. Hierin kunnen de gewijzigde bepalingen met betrekking tot betalingsachterstanden worden vastgelegd. Zorg ervoor dat dit aanvullende document voldoet aan de nieuwe wettelijke eisen.

3.     Negeren en oude voorwaarden handhaven: het is mogelijk om de oude interesten- en schadevergoedingsclausules te blijven hanteren, maar wees je ervan bewust dat dit kan leiden tot sancties en verplichte terugbetalingen als deze niet in overeenstemming zijn met de nieuwe wetgeving. Het is raadzaam om juridisch advies in te winnen voordat je deze benadering kiest.

Invloed op algemene voorwaarden

De algemene voorwaarden maak je meestal eenmaal op en neem je op in zo goed als alle overeenkomsten. Er moet dus eenmalig een kleine aanpassing gebeuren bij laattijdige of onvolledige betaling:

Indien de Klant een Consument is, zal een interest verschuldigd zijn aan de rentevoet conform de wet van 2 augustus 2002 betreffende de bestrijding van de betalingsachterstand bij handelstransacties (i.e. de referentie-interestvoet vermeerderd met acht procentpunten, zoals gedefinieerd door artikel 2 van die wet). Dit vanaf de eerste kalenderdag die volgt op de dag waarop een eerste herinnering aan de Consument wordt verzonden indien de schuldeiser een KMO is. Tevens zal in dat geval een forfaitaire schadevergoeding verschuldigd zijn als volgt: 20,00 euro als het verschuldigde saldo lager dan of gelijk is aan 150,00 euro; 30,00 euro vermeerderd met 10% van het verschuldigde bedrag op de schijf tussen 150,01 en 500,00 euro als het verschuldigde saldo tussen 150,01 en 500,00 euro is; 65,00 euro vermeerderd met 5% van het verschuldigde bedrag op de schijf boven 500,00 euro met een maximum van 2.000,00 euro als het verschuldigde saldo hoger dan 500,00 euro is. Deze interesten zijn slechts opeisbaar en het schadebeding is pas verschuldigd na een ingebrekestelling op duurzame drager onder de vorm van een eerste herinnering conform art. XIX.2. WER en na het verstrijken van de respijttermijn die dit wetsartikel voorziet, als de Consument zijn schuld binnen deze termijn niet heeft betaald. Dit betreft de kosten van minnelijke invordering en laat onverminderd het recht op vergoeding van de kosten van gerechtelijke invordering zoals gerechtskosten (waaronder de toepasselijke rechtsplegingsvergoeding) en uitvoeringskosten. De eerste ingebrekestelling is kosteloos. Vanaf een tweede ingebrekestelling kan hiervoor een kost worden aangerekend van 7,50 euro vermeerderd met de op het ogenblik van de verzending geldende portokosten.

Conclusie

Deze wetswijziging heeft tot doel de belangen van consumenten te beschermen en onredelijke invorderingspraktijken te beperken. Het is van essentieel belang dat ondernemingen zich aanpassen aan deze nieuwe regels om juridische complicaties en sancties te voorkomen. We raden je aan om persoonlijk advies in te winnen van een professional en jouw overeenkomsten en algemene voorwaarden tijdig aan te passen om aan deze nieuwe wetgeving te voldoen.

Uiteraard staan we bij Kantoor Dewulf klaar om je te ondersteunen en eventuele vragen te beantwoorden met betrekking tot deze wetswijziging. Maak een afspraak met één van onze dossierbeheerders.